Racjonalność: co to jest, dlaczego jej brakuje, dlaczego ma znaczenie Tarnobrzeg

W XXI wieku ludzkość osiąga nowe wyżyny naukowego zrozumienia świata - a jednocześnie wydaje się tracić rozum. Jak to możliwe, że gatunek, który w niecały rok opracował szczepionki na COVID-19, wytwarza tyle fake newsów, znachorskich metod leczenia i teorii spiskowych? Czy czytanie książek może nas uczynić bardziej racjonalnymi? Czy może pomóc nam w rozumieniu, dlaczego na świecie jest tak wiele irracjonalności? Na te i wiele innych pytań odpowiada w swojej najnowszej książce Steven Pinker, autor bestsellera Nowe Oświecenie. Pinker odrzuca sceptyczny stereotyp, zgodnie z którym ludzie są istotami irracjonalnymi prymitywnymi jaskiniowcami obarczonymi skrzywieniami poznawczymi, błędami myślowymi i złudzeniami. W końcu odkryliśmy prawa natury, wydłużyliśmy i wzbogaciliśmy ludzkie życie i wreszcie to my sami ustanowiliśmy wzorce racjonalności. De facto w mało zaawansowanych technologicznie kontekstach, w których spędzamy większość naszego życia, myślimy rozsądnie, ale nie wykorzystujemy potężnych narzędzi rozumowania, które przez tysiąclecia odkrywaliśmy: logiki, krytycznego myślenia, korelacji i przyczynowości , a także indywidualnego i zbiorowego dokonywania optymalnych wyborów. Narzędzia te nie należą do programu powszechnego nauczania i nigdy nie zostały jasno i atrakcyjnie przedstawione w jednej książce - aż do teraz. Racjonalność ma znaczenie. Prowadzi do lepszych wyborów w życiu prywatnym i w sferze publicznej, a także jest najważniejszym czynnikiem sprawiedliwości społecznej i postępu moralnego. Nacechowana typową dla Pinkera wnikliwością i humorem książka Racjonalność oświeca, inspiruje i podnosi na duchu. Przyjazny dla użytkownika elementarz lepszego myślenia dzięki kultywowaniu tego niezwykle rzadkiego zjawiska: solidnej argumentacji. Kirkus Reviews Spis treści: Okładka Strona tytułowa Strona redakcyjna Dedykacja Przedmowa 1. Jak racjonalnym zwierzęciem jest człowiek? Trzy proste problemy matematyczne Prosty problem logiczny Prosty problem prawdopodobieństwa Prosty problem prognostyczny Morał ze złudzeń poznawczych 2. Racjonalność a irracjonalność Racje przemawiające za racjonalnością Przestać mówić do rzeczy? Konflikty między celami Konflikty chronologiczne Racjonalna niewiedza Racjonalna niemożność i racjonalna irracjonalność Tabu Moralność Racjonalność o racjonalności 3. Logika i krytyczne myślenie Logika formalna i błędy formalne Rekonstrukcja formalna Myślenie krytyczne a błędy nieformalne Prawdy logiczne a prawdy empiryczne Racjonalność formalna a racjonalność ekologiczna Kategorie klasyczne a kategorie podobieństwa rodzinnego Obliczenia logiczne a kojarzenie wzorców 4. Prawdopodobieństwo i losowość Co to jest losowość? Skąd się bierze? Co oznacza słowo prawdopodobieństwo? Prawdopodobieństwo a dostępność Prawdopodobieństwo koniunkcyjne, dysjunkcyjne i warunkowe Prawdopodobieństwo a priori i post hoc 5. Przekonania a dowody empiryczne Zaniedbywanie wskaźnika bazowego i heurystyka reprezentatywności Aprioryzm w nauce i zemsta podręczników Zakazane wskaźniki bazowe i bayesowskie tabu Człowiek mimo wszystko jest bayesianinem 6. Ryzyko i nagroda Teoria racjonalnego wyboru Jak użyteczna jest użyteczność? Jak bardzo irracjonalne jest naruszanie aksjomatów? Wybory mimo wszystko racjonalne? 7. Trafienia i fałszywe alarmy Sygnały i szumy, potwierdzenia i zaprzeczenia Koszty i korzyści oraz ustalanie progu reakcji Czułość obserwacji a próg reakcji Detekcja sygnałów na sali sądowej Detekcja sygnału a istotność statystyczna 8. Ja i inni Gra o sumie zerowej: nożyce-papier-kamień Gra o sumie niezerowej: dylemat ochotnika Randka i inne gry koordynacyjne Gry w cykora i eskalację Dylemat więźnia i tragedia wspólnego pastwiska 9. Korelacja a przyczynowość Co to jest korelacja? Regresja do średniej Co to jest przyczynowość? Od korelacji do związku przyczynowego: eksperymenty realne i naturalne Od korelacji do związku przyczynowego bez eksperymentów Przyczyny wielorakie, sumowanie i efekt interakcyjny Sieci przyczynowe a ludzie 10. Co jest nie tak z ludźmi? Rozumowanie motywowane Skrzywienie egotyczne (myside bias) Dwa rodzaje przekonań: rzeczywistość i mitologia Psychologia cyfrowych apokryfów Rehabilitacja racjonalności 11. Dlaczego racjonalność ma znaczenie Racjonalność w naszym życiu Racjonalność a postęp materialny Racjonalność a postęp moralny Przypisy Bibliografia O autorze: Steven Pinker nagradzany kognitywista, intelektualista i popularyzator nauki, jest również przewodniczącym komisji poprawności językowej (Usage Panel) American Heritage Dictionary oraz uznanym autorem takich bestsellerów, jak The Language Instinct, Words and Rules i The Stuff of Thought. Jest profesorem na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Harvarda. Mieszka w Bostonie i w Truro w stanie Massachusetts.